صدق و کارآمدی، دو بحث عمده ای هستند که در بحث روایت با آن‌ها مواجهیم اما ما دائم به مسأله صدق توجه می کنیم و نهایت روایت پژوهی ما، فیک نیوز پنداشتن روایت ها است که این ناشی از گرایش اخلاق‌گرایانه و فلسفه وسواس گونی است که ملهم ازفلسفه یونانی است.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، کورش علیانی، دانش‌آموخته زبان‌شناسی و پژوهشگر، ضمن بیان این مطلب در نشست «روایت‌ها در جامعه؛ ارزش‌های صدق و کارآمدی»، که در قالب همایش «هویت زبانی ناآرامی» عصر پنج‌شنبه 5 آبان درسالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد، به بحث روایت از منظر شناختی و طرح پرسشی مبنی بر اینکه چقدر سنجه های ما برای به کارگیری روایت ها کافی است پرداخت و اظهارکرد: وسواس بیمارگون اخلاقی باعث شده که درمبحث روایت خیلی به صدق توجه کنیم و این باعث شده که بحث کارآمدی روایت را رها کنیم.
علیانی با اشاره به اینکه روایت را تا چندی پیش امری زبانی و معادل قصه درنظر می گرفتند خاطر نشان کرد: ما روایت را داریم به زور به سمت زبان و ادبیات سوق می دهیم؛ اما روایت را باید امری تصویری در مغز انسان و به عنوان ابزاری شناختی ببینید و این به شما کمک می کند که با سلسله تصویرهایی که در مغز دارید بتوانید بشناسید و این تصاویر، نیازمند نظم دادن در مغزاند.
وی با اشاره به نظریه استعاره ادراکی یا مفهومی از جرج لِیکاف، زبان‌شناس شناختی آمریکایی و استاد زبان‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا و برکلی که در آن استعاره به عنوان محور تفکرانسانی، رفتارسیاسی و جامعه بازشناخته می‌شود، استعاره را امری شناختی دانست و دراین باره افزود: بر این اساس، می توانیم روایت زبانی و غیر زبانی هم داشته باشیم. پس روایت امری ساحتی و شناختی برای پیشبرد زندگی است و آنچه که من ازشناخت می گویم، پیشبرد امور زندگی روزمره است.
علیانی با اشاره به اینکه نباید روایت را به امری زبانی مثل قصه حسین کرد شبستری، که البته روایت است، محدود پنداریم بلکه روایت نوعی برنامه‌‌ریزی امور است خاطرنشان کرد: وقتی روایت‌های مشترکی، که راست و دروغ بودن شان هم مشخص نیست، پیدا می کنیم، این روایت ها هویت ما را می سازند مثل روایت ملی مشترک آرش کمانگیر اثر «سیاوش کسرایی» که معقول نیست اما وقتی خواستیم با محمدرضا پهلوی روبرو شویم، آن را به کار گرفتیم.
این پژوهشگر زبان، با اشاره به اینکه روایت ها، همگنی و تضاد اجتماعی در جامعه ایجاد می کنند خاطر نشان کرد: ما با وضعیتی تاریخی مواجهیم که اجازه می دهد چشمان مان را باز کنیم و شما با روایت‌تان از این وضعیت، می توانید آن را به کنشی اجتماعی تبدیل کنید که اگر به نفع خود تبدیل کنید، نه تنها مرتکب امری غیراخلاقی شده‌اید بلکه به خودتان هم آسیب وارد کرده اید.
وی دراین باره ادامه داد: من امروز جلال آل احمد نیستم که تنها منبع‌اش کتاب «لویی فردینان سلین» بوده است. من تک‌منبع نیستم و بنابراین، خیلی تواناترم.
علیانی روایت‌های کارآمد را روایت‌های مبهم عنوان کرد و ادامه داد: روایت هایی که حرکت های اجتماعی را می سازند، تیغ دو لبه‌اند؛ همین قدر که حرکت های اجتماعی ایجاد می کنند، به همان اندازه هم دارند سر ما کلاه می گذارند.
وی اضافه کرد: ما همچنان با روایت های مبهمی مواجهیم که آن‌ها را دشمن ایران و دشمن حاکمیت تسخیر کرده‌اند.
وی در پایان گفت: وقتی تحلیل پژوهشگران ما متکی به یک اثر دست چندم است، خیلی خطرناک است.
مهدی صالحی، مجری کارشناس این نشست هم درادامه با اشاره به برگزار شدن سلسله نشست‌های «هویت زبانی ناآرامی»، به جمع بندی در باره این نشست ها پرداخت و گفت: این نشست‌ها، اولین گام‌هایی است که بر می داریم تا از نگاه و در حوزه زبان، وادی‌های جدیدی را بکاویم. وی با اشاره به اینکه زبان امری نیست که فقط با آن باید شعر گفت خاطر نشان کرد: دانش‌های زبان توسعه بسیاری پیدا کرده و دارد دانش‌های ریشه‌داری مثل فلسفه را به همآوردی می کشاند. خیلی وقت ها هم از رویکردهای مردم شناختی وام می گیرد.
این عضو شورای دفترپاسداشت زبان فارسی حوزه هنری درپایان گفت: ما هم در دفترپاسداشت زبان فارسی حوزه هنری، داریم تلاش می کنیم که اهالی حوزه زبان و ادبیات را به میدان و عرصه کنشگری اجتماعی فرابخوانیم و درپی بیانیه صادر کردن و امضا کردن بیانیه نیستیم.
قابل توجه است، سلسله نشست های «زبان کودک در بحران و رسانه» با حضور فرزانه فخریان، فعال رسانه‌ای و پژوهشگر زبان، خطاهای شناختی‌زبانی در ناآرامی با سخنرانی پویا امامی مترجم و مولف کتاب در زمینه علوم شناختی و پژوهشگر فرهنگ، نافرهنگی‌شدن زبان در بستر تحولات اجتماعی با حضوردکتر صادق رشیدی عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان و پژوهشگر فرهنگ و هنر، زبان به‌مثابه تصویر هویت در ناآرامی‌های ۱۴۰۱ با سخنرانی دکترمحمدجواد عظیمی استاد دانشگاه، روایت‌ها درجامعه؛ ارزش‌های صدق و کارآمدی با سخنرانی کورش علیانی دانش‌آموخته زبان‌شناسی و پژوهشگر، جامعه‌شناسی شعارهای طنز جنبش‌های اجتماعی با سخنرانی محمد فکری دانش‌آموخته جامعه‌شناسی و ضرورت توجه به زبان و ادبیات فارسی و کارکردهای آن درجامعه امروز با حضور دکترفریده داودی مقدم، دانشیار زبان و ادبیات فارسی، نشست‌هایی بودند که پنج‌شنبه ۵ آبان۱۴۰۱ در گام اول همایش هویت زبانی ناآرامی درسالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزارشدند.
انتهای پیام/
نظر شما